Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu çocukluk döneminde başlayan, etkisi tüm bir yaşama yayılabilen, aşırı hareketlilik, konsantrasyon ve dürtüsellik poblemleri ile kendini gösteren nörogelişimsel bir bozukluktur. Yukarıdaki bahsi geçen problemleri hemen her insan hayatın belli dönemlerinde belli aralıklarda yaşayabilir. Ancak bu bozukluğa sahip olan bireylerde bu belirtiler çok daha yoğun ve uzun sürelidir.
Bu bozukluğun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genetik ve çevresel etmenler üzerinde durulmaktadır. Örneğin ebevynlerden birinin ya da ikisinin çocuklukta bu probleme sahip olması, ileri yaş gebeliği, kurşuna maruz kalmak, hamilelik dönemi ve sonrasında yaşanan bazı komplikasyonlar ile ilişkili olduğunu düşünülmektedir.
Bu probleme sahip pek çok birey olmasına rağmen tedavi gören kişi sayısı oldukça azdır. Özellikle hiperaktivite ağırlıklı olan tip çok daha hızlı fark edilmekte ve tedavi süreci başlayabilmektedir. Ancak dikkat eksikliğinin ön planda olduğu dehb tiplerinde tedavi başvurusu daha az olabilmektedir.
İleri yaş döneminde bu problemle kliniklere başvuran insan sayısı daha da azalmaktadır. Bu durum dehb’nin ilerleyen yaşlarda etkisini kısmen kaybettiğine işaret olarak kabul edilebilir.
Peki yetişkinlikte DEHB kendini nasıl gösterir?
ü İşyerinde verimsizlik
ü Bir işe başlayamama ve pek çok işi yarıda bırakma, devam ettirmeme
ü Kötü zaman yönetimi
ü Toplantılarda beklemekte zorlanma, sırada bekleyememe
ü Öfke patlamaları, riskli davranışlarda yoğunluk örneğin süratlı araba kullanmak gibi
ü Aklına ilk geleni söyleme ve ortaya koyduğu davranışının sonucu çok kestirememe, estiği gibi davranma
Daha pek çok duruma yol açtığı söylenebilir. Buradaki kritik nokta iyi bir özgeçmiş bilgisinin alınmasıdır. Aksi halde başka problemlerle dehb karıştırılabilir. Örneğin 12 yaşından önce de bu tür belirtiler olmalı ve zaman içinde nasıl evrildiği ve sürdüğü öğrenilmelidir.
Yukarıda maddelerle karşı karşıya gelen bireyler genelde problemin nedenlerini kestiremedikleri için kendilerine kızabilir ve yoğun derecede kendilerini sorumlu tutup öfkelenebilirler. Bu durum özbenlik algısı ve öz saygıya ciddi anlamda zararlar vermektedir. Dehb ile birlikte başka problemlerin de gelişimine zemin hazırlamaktadır. Bu nedenle birlikte başka birtakım nedenlerinde bir araya gelmesi ile şu tür ruhsal bozukluklar da görülebilir: depresyon, anksiyete bozukluğu, bipolar bozukluk , obsesif kompulsif bozukluk, tik bozuklukları, öğrenme bozuklukları ve alkol madde kullanım bozukluğu görülebilir.
Tedavi:
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu bireyin yaşamında ciddi manada verim ve işlev kaybına yol açabilmektedir. Bu nedenle tedavinin bir an önce başlatılması ve sürdürülmesi bireyin yaşamında tekrardan konforu elde edebilmesi ve verim kayıplarının önüne geçebilmektedir. Bütüncül yaklaşım tedavide oldukça önemli bir yaklaşımdır. İlaç tedavisi ve psikoterapi bu bozukluğun ve bozuklukla beraber ortaya çıkan başka problemlerin çözümünde oldukça etkilidir.